Σε ύψωμα πάνω από τα Μαγούλιανα Αρκαδίας, σε υψόμετρο 1450 μέτρα, βρίσκεται το Αργυρόκαστρο.

Διάφορες τοπικές ιστοσελίδες παινεύονται ότι είναι το ψηλότερο κάστρο της Πελοποννήσου, αλλά με τα μέχρις στιγμής δεδομένα, είναι το ψηλότερο κάστρο της Ελλάδας (στο μεγαλύτερο υψόμετρο).

Το κάστρο δεν αναφέρεται από πηγές του 13ου ή 14ου αιώνα, εμφανίζεται όμως σε περιγραφές συρράξεων του 15ου αιώνα. Ήταν το πιο σημαντικό της ευρύτερης περιοχής (βορινό τμήμα σημερινού νομού Αρκαδίας).

Το Όνομα του Κάστρου

Το κάστρο είναι γνωστό και σαν κάστρο Μαγουλιάνων, ενώ μια άλλη ονομασία είναι «Γορτυνιακό Δυναμάρι» (δυναμάρι=οχυρό). Πολλά οχυρά λέγονταν «δυναμάρια» στη μεσαιωνική περίοδο, αλλά περιέργως μόνο σε αυτό διασώθηκε η ονομασία.

Το κάστρο ονομάστηκε Αργυρόκαστρο για άγνωστο λόγο.

Στο σημείο υπήρχε και οικισμός που πήρε το ίδιο όνομα.

Το 1927 τα Μαγούλιανα μετονομάστηκαν σε Αργυρόκαστρο, αλλά η ονομασία αυτή δεν κράτησε.

Ιστορία

Δεν υπάρχουν ιστορικές αναφορές για το Αργυρόκαστρο και δεν είναι γνωστός ο χρόνος κατασκευής του. Γνωρίζουμε μόνο ότι επισκευάστηκε από τους Ενετούς τον 17ο αιώνα.

Επειδή δεν αναφέρονται στις ιστορικές πηγές στοιχεία κοντινών οικισμών που θα μπορούσαν να συνδεθούν με το Αργυρόκαστρο, ίσως το κάστρο να κτίστηκε για να εποπτεύει μια ευρύτερη περιοχή. Ευρισκόμενο εντός της περιοχής των μεσαιωνικών Σκορτών , θα είχε ίσως το ρόλο να ελέγχει τους ορεσίβιους της περιοχής και να αποτρέπει τις επιδρομές τους προς τα δυτικά, μέχρι την Ηλεία, όπου και η έδρα του πριγκηπάτου.

Διαδικτυακές πηγές αναφέρουν ότι υπήρξε τόπος θερινής διαμονής των Βιλεαρδουίνων, των ηγεμόνων, δηλαδή, του Πριγκηπάτου της Αχαΐας.

Στους ενετικούς καταλόγους αναφέρεται ως Argiro Castro vel Agnocastro (1463) και Arzirocastro (1467). To 1469 αναφέρεται ως κατεστραμμένο και το 1470 το καταλαμβάνουν οι Τούρκοι. Υπενθυμίζεται ότι από το 1320 η περιοχή πέρασε από τους Φράγκους στους Βυζαντινούς του Δεσποτάτου του Μοριά, αλλά δεν υπάρχουν πληροφορίες αν οι Βυζαντινοί αξιοποίησαν το κάστρο. Ως τον 18ο αιώνα το κάστρο μαρτυρείται είτε σε χάρτες είτε για επισκευές των Ενετών (στη Β’ Ενετοκρατία, 1685-1715). Επίσης, το κάστρο βρίσκεται και στον τίτλο της Αρχιεπισκοπής «Δημητσάνης και Αργυροκάστρου» επί Τουρκοκρατίας.

Το πιο πιθανό είναι το κάστρο να χτίστηκε τον 13ο αιώνα σαν έδρα κάποιου Φράγκου τιμαριούχου υπαγόμενου στη βαρωνία της Άκοβας. Τους επόμενους αιώνες μάλλον περιέπεσε σε αχρηστία και ξαναχρησιμοποιήθηκε για λίγο από τους Ενετούς κατά το διάστημα 1685-1715.

Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία

Ερείπια του κάστρου σώζονται στο πλάτωμα της ανατολικής κορυφής του βουνού στα βορειανατολικά των Μαγουλιάνων. Το κάστρο αποτελείτο από δύο τμήματα, το επάνω και το κάτω. Το επάνω έχει μάλλον ελλειπτικό περίγραμμα στο άξονα ΝΝΑ – ΒΒΑ. Η έκτασή του δεν ξεπερνά τα 2.800 τ.μ.

Η πύλη εικάζεται ότι θα βρισκόταν στη νότια πλευρά από όπου ανεβαίνει και το σημερινό μονοπάτι. Στη βόρεια πλευρά η οχύρωση είναι φυσική σε ύψος 20μ. περίπου, και είναι πιθανό να μην οχυρώθηκε ποτέ. Στα νότια του σύγχρονου ναΐσκου υπάρχει σε φυσικό κοίλωμα του βράχου διαμορφωμένη μεγάλη διπλή κινστέρνα 11✖7μ. βάθους 4,5μ. Λίγο βορειότερα του ναΐσκου, λιθοσωροί υποδηλώνουν την ύπαρξη δύο κτισμάτων. Το μεγαλύτερο, έχει διαστάσεις 7,4✖4,0μ. και το μικρότερο 3✖4μ. Ίσως να πρόκειται για μια κατοικία και ένα αποθηκευτικό χώρο αντίστοιχα.

Ο κεντρικός πύργος του κάστρου μάλλον αντιστοιχεί στα κατάλοιπα νοτιοανατολικά της εκκλησίας (διαστάσεις 5,20✖2,5μ.). Σώζεται σε ύψος 1μ. αλλά οι μεγάλου πάχους τοίχοι του (1μ.) μάλλον μαρτυρούν και ένα σημαντικά αρχικό ύψος. Είναι κτισμένος με λαξευμένες πέτρες και ασβεστοκονίαμα. Από το σημείο αυτό μέχρι το βορειότερο άκρο του πλατώματος σώζονται τα τείχη του επάνω κάστρου. Έχουν πάχος μισό μέτρο και είναι επίσης κτισμένα με ασβεστοκονίαμα και αδρά πελεκημένους λίθους.

Στο βορειανατολικό άκρο του πλατώματος η φυσική κλίση οδηγεί στο κάτω κάστρο όπου 30μ. πιο κάτω σώζονται άλλα ίχνη τείχους και μια άλλη στέρνα.

Ακόμη χαμηλότερα σώζονται ερείπια δύο ημικυκλικών πύργων, από λιθοδομή και αμμοκονίαμα. Η παρουσία αυτών των πύργων εξηγείται από το ευπρόσβλητο της οχύρωσης στο σημείο αυτό. Η οχύρωση στρέφεται στο ανατολικό μέτωπο, όπου αξιομνημόνευτα είναι τα ερείπια ενός ακόμη πύργου, τετραγωνικής κάτοψης 4Χ4,2 μ. και σωζόμενου ύψους 5μ. Οι πάχους 1 μ. τοίχοι του έχουν επιμελημένη τοιχοδομία με λαξευμένους λίθους και ασβεστοκονίαμα.