Ερείπια κάστρου της ενετικής περιόδου σε λόφο στο βόρειο άκρο του χωριού Άνω Μερά της Μυκόνου.

Το κυρίως κάστρο, το οποίο είναι σε κακή κατάσταση, βρίσκεται στην κορυφή του λόφου με εξαιρετική θέα όλου του νησιού, ενώ γύρω από το λόφο υπάρχουν διάφορα άλλα κατάλοιπα κτισμάτων της μεσαιωνικής περιόδου. Ανάμεσα σε αυτά είναι και το συγκρότημα κτιρίων που βλέπουμε χαμηλά, δίπλα στο δρόμο και τα οποία αναφέρονται ως «Φρουραχείο Γκύζη» (από εδώ είναι και οι περισσότερες φωτογραφίες). Το μικρό αυτό συγκρότημα είναι το καλύτερα διατηρημένο κομμάτι του Παλιόκαστρου αν και μάλλον ήταν εκτός των τειχών του.

Ιστορία

Η ιστορία της βυζαντινής Μυκόνου είναι εν πολλοίς άγνωστη. Το νησί βγαίνει, ιστορικά, από την αφάνεια μετά τον 13ο αιώνα.

Μετά την Δ’ Σταυροφορία και στη μοιρασιά που ακολούθησε την άλωση της Πόλης το 1204 από τους Φράγκους, η Μύκονος πέρασε το 1207 (μαζί με την Τήνο) στη δικαιοδοσία των Ενετών αδελφών Ανδρέα και Ιερεμία Γκίζι (Ghisi), οι οποίοι τυπικά ήταν υποτελείς του Λατίνου αυτοκράτορα της Κωνσταντινούπολης.

Στην αρχή της περιόδου των Γκίζι δημιουργήθηκε ο οχυρωμένος οικισμός του Παλιόκαστρου που ήταν η πρωτεύουσα του νησιού. Παράλληλα, τότε αναπτύχθηκε και ο οικισμός όπου βρίσκεται η σημερινή πόλη της Μυκόνου.

Η ηγεμονία της οικογένειας Γκίζι στη Μύκονο κράτησε μέχρι το 1390 όταν ο τελευταίος Γκίζι , ο Γεώργιος Γ’, πέθανε άκληρος. Η Βενετία σε αντίθεση με την Τήνο (που είχε ισχυρό κάστρο, το Ξώμπουργκο ) δεν ενδιαφέρθηκε να επιμείνει στην κατοχή του νησιού που πέρασε από τότε υπό Οθωμανική κυριαρχία υπαγόμενη στον Μπέη της Κω. Την τοπική διοίκηση ανέλαβε επιτροπή χριστιανών.

Η Μύκονος από το 1699 είχε παραχωρηθεί από το Σουλτάνο σαν τιμάριο (φέουδο) σε διάφορους Έλληνες Φαναριώτες. Τα έσοδα από τους φόρους που υποτίθεται ότι θα ήταν η αμοιβή των Φαναριωτών για τις υπηρεσίες τους στην Υψηλή Πύλη δεν πρέπει να ήταν πολύ μεγάλα καθώς ήδη από τα τελευταία χρόνια της ενετικής κυριαρχίας (14ος αιώνας) και μέχρι τον 19ο αιώνα το νησί ήταν το βασικό ορμητήριο πειρατών και κουρσάρων διαφόρων εθνικοτήτων που με έδρα την Μύκονο λυμαίνονταν ολόκληρο το Αιγαίο.

Πιθανότατα, το γεγονός ότι η Μύκονος, ως άντρο πειρατών, δεν κινδύνευε από επιδρομές, είναι ο λόγος που το Παλιόκαστρο εγκαταλείφθηκε σχετικά νωρίς και ερήμωσε χωρίς να εξελιχθεί σε «Χώρα» όπως συνέβη με τα ενετικά κάστρα άλλων νησιών του Αιγαίου.

Πηγές