Το Κάστρο του Κοσκινά ή Κάστρο της Μεσαριάς ή Κάστρο της Νικαριάς, βρίσκεται στην Ικαρία, σε μεγάλο ύψωμα, βόρεια του νησιού, στο χωριό Κοσοίκια του Ευδήλου. Αποτελούσε το ισχυρότερο οχυρωματικό έργο της παρακείμενης Βυζαντινής πόλης Δολίχης. Συνέχισε να είναι σημαντικό και στη Φραγκοκρατία.

Ιστορία

Κατασκευάστηκε από Βυζαντινούς στην κορυφή ενός κωνικού λόφου τον 10ο αι. και, λόγω καλής ορατότητας, προοριζόταν για την εγκατάσταση μικρής στρατιωτικής μονάδας που παρατηρούσε από την προνομιακή του θέση ολόκληρη την περιοχή και τους θαλάσσιους δρόμους.

Το Κάστρο ενισχύθηκε όταν η Ικαρία περιήλθε στην κατοχή των Γενουατών (1362-1481), ερημώθηκε όμως, όταν οι Γενουάτες εγκατέλειψαν το νησί και αποσύρθηκαν στη Χίο.

Η Ικαρία, στη συνέχεια, περιήλθε στην εξουσία των Ιωαννιτών Ιπποτών της Ρόδου έως τα μέσα του 16ου αιώνα, όταν, πλέον, κυριάρχησαν οι Τούρκοι.

Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία

Όπως μπορούμε να συμπεράνουμε από την μικρή του έκταση-προοριζόταν για την εγκατάσταση μικρής στρατιωτικής μονάδας που επέβλεπε από την προνομιακή αυτή θέση ολόκληρη την γύρω περιοχή και τους θαλάσσιους δρόμους.

Σώζεται σε αποσπασματική κατάσταση το τείχος που περιβάλλει την κορυφή του λόφου με είσοδο στη βόρεια πλευρά του, ενώ στο εσωτερικό του λόφου διατηρείται ο ναός του Αγίου Γεωργίου του Δοργανά, μονόκλιτη καμαροσκεπής βασιλική, στο εσωτερικό της οποίας διατηρούνται κίονες αρχαίων κτισμάτων.

Στην ομαλή βορειοδυτική κλιτύ του λόφου, κάτω από το κάστρο, διατηρούνται ίχνη οικισμού.

Το Κάστρο δεν έχει πολλούς επισκέπτες λόγω της θέσης του, αν και, πλέον, υπάρχει μονοπάτι και γίνεται προσβάσιμο. Η μεγάλη μέρα του κάστρου είναι ανήμερα του Αγίου Γεωργίου, οπότε η εκκλησία λειτουργεί και μαζεύονται εκεί οι ντόπιοι για να τιμήσουν τον Άγιο, σε ένα πολύ ατμοσφαιρικό πανηγύρι.

Θρύλοι και Παραδόσεις

Η ιστορία του κάστρου έχει αποτυπωθεί σε θρύλους και μεσαιωνικά δημοτικά τραγούδια που ακόμη και σήμερα διατηρούνται στην Ικαρία, με πιο γνωστή τη «ρίβα του Κάστρου της Νικαριάς», όπου περιγράφεται η άλωση των κάστρων της Ικαρίας από τους Γενουάτες (μετά από προδοσία).

Πηγές