Ο πύργος βρίσκεται λίγο έξω από τον παραλιακό οικισμό του Ηραίου, στη νότια πλευρά της Σάμου. Αποτελεί το παλαιότερο πυργόσπιτο που κατασκευάστηκε στο νησί, καθώς χρονολογείται το 1577. Αποτέλεσε κατοικία του Νικόλαου Σαρακίνη, ενός από τους πρώτους οικιστές της Σάμου κατά τη διαδικασία της επανακατοίκησής της.

Ο «πύργος του Σαρακίνη» αποτελεί ανεπιφύλακτα σύμβολο του επαναποικισμού της Σάμου και ενός νέου ξεκινήματος στην ιστορία της. Δίπλα ακριβώς στο κτίριο υπάρχει η γραφικότατη, δίδυμη εκκλησούλα του Αγ. Ιωάννη του 1602. Το πύργο κληρονόμησε αργότερα η Μονή του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου στη Πάτμο και παραμένει στην ιδιοκτησία της μέχρι και σήμερα.

Ιστορία

Απ’ ό,τι φαίνεται, τα γεγονότα έχουν ως εξής: το 1562, ο μεγάλος Οθωμανός κουρσάρος Κιλίτζ Αλή (αρχικά χριστιανός από τη Ν.Ιταλία –μάλλον Έλληνας– που αργότερα, από το 1572, έγινε Καπουδάν πασάς=αρχιναύαρχος του τουρκικού στόλου) αγκυροβόλησε λόγω κακοκαιρίας στο κόλπο του Ηραίου. Η Σάμος την εποχή εκείνη ήταν έρημη και ακατοίκητη.
Η ομορφιά του νησιού μάγεψε τον Κιλίτζ και υποσχέθηκε προνόμια σε όσους θα βοηθούσαν στην επανακατοίκησή του.
Στο πηδαλιούχο του, Νικολάο Σαρακίνη (Κρητικός αλλά γεννημένος στη Πάτμο) που έπαιξε αποφασιστικό ρόλο σε αυτήν τη διαδικασία δώρισε σημαντική έκταση γης γύρω από το Ηραίον. Ο πύργος χτίστηκε εκεί το 1577 σαν κατοικία του Σαρακίνη.

Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία

Ως προς τη μορφή του, πρόκειται για πετρόκτιστο, επίμηκες ορθογώνιο οικοδόμημα συνολικού ύψους 12μ., το οποίο διαιρείται εσωτερικά σε τρεις ορόφους με υπόγειο. Ο φρουριακός χαρακτήρας του μνημείου γίνεται εμφανής από διάφορα κατασκευαστικά στοιχεία, όπως το δώμα με τις επάλξεις, οι δύο καταχύστρες (μία στη βόρεια και μία στη νότια όψη) και οι πολεμίστρες. Εντυπωσιακά είναι τα πέτρινα παράθυρα του δευτέρου ορόφου, τα οποία διακοσμούνται με τον θυρεό του σταυρού της Μάλτας.

Δίπλα στον Πύργο βρίσκεται η δίδυμη εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, χρονολογούμενη το 1602 σύμφωνα με επιγραφή που σώζεται στο υπέρθυρο. Το κτίσμα αποτελείται από δύο στην ουσία εκκλησίες, η μία εκ των οποίων είναι αφιερωμένη στον Άγιο Ιωάννη Θεολόγο (απολήγει σε πολυγωνική αψίδα) και η άλλη στον Άγιο Γεώργιο (απολήγει σε ημικυκλική αψίδα). Μεταξύ του Πύργου και της εκκλησίας παρεμβάλλεται αυλή, ενώ στον ευρύτερο χώρο διατηρούνται διάφορα βοηθητικά κτίσματα (σταύλος, κελλιά, μαγειρείο κ.λ.π.).

Πηγές