Τα Μεστά είναι «Μαστιχοχώρι» της Χίου. Είναι ένα κατοικημένο μεσαιωνικό χωριό, από τα πιο καλοδιατηρημένα και τα πιο ωραία καστροχώρια της Ελλάδας.

Ιστορία

Το χωριό, το οποίο δεσπόζει σε μια μικρή κοιλάδα, δημιουργήθηκε στα βυζαντινά χρόνια, μάλλον τον 12ο αιώνα, όταν οι κάτοικοι γύρω χωριών συγκεντρώθηκαν εκεί για να προστατευτούν καλύτερα από τις πειρατικές επιδρομές.

Η σχεδίαση του χωριού διαμορφώνεται σε πενταγωνικό και κλειστό τετράπλευρο σχήμα με δαιδαλώδη εσωτερικά δρομάκια, ενώ τα σπίτια που ήταν χτισμένα από την εξωτερική πλευρά έπαιζαν το ρόλο τείχους, έτσι δεν είχαν παράθυρα προς τα έξω.

Οι Γενουάτες που κατέλαβαν τη Χίο από τα μέσα του 14ου αιώνα, βελτίωσαν την οχύρωση του χωριού και του έδωσαν τη μορφή που έχει μέχρι σήμερα.

Στις εξωτερικές γωνίες του χωριού υπήρχαν (και σώζονται ακόμα) μικροί κυκλικοί πύργοι. Η άμυνα γινόταν από τα δώματα, όπως και η υποχώρηση προς τον κεντρικό πύργο. Θολοσκεπείς στοές με θυρίδες για τόξα διαμορφώνονταν στις θέσεις που το περιμετρικό όριο της άμυνας περιοριζόταν σ' ένα τοίχο.

Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία

Το ιδιαίτερο στοιχείο του χωριού είναι η αρχιτεκτονική του, καθώς τα σπίτια είναι χτισμένα πολύ κοντά το ένα στο άλλο, ενώ επικοινωνούν μεταξύ τους με πολύ στενά, σκεπαστά δρομάκια, τους «θόλους». Λόγοι αμυντικοί επέβαλαν την δυνατότητα κινήσεως πάνω στα δώματα των σπιτιών, την ενιαία δηλαδή στάθμη τους σ' όλο τον οικισμό.

Αυτό σε συνδυασμό με το πυκνό συνεχές σύστημα δόμησης, την κάποια ανεξαρτησία κατόψεων ισογείου και ορόφου και την δημιουργία κατοικήσιμων χώρων πάνω από τους δρόμους (στο ύψος του ορόφου) δημιουργεί την εντύπωση ενιαίας μεγακατασκευής. Οι δρόμοι που συνδέουν την κεντρική πλατεία του πύργου και στις πύλες του οικισμού είναι λίγοι και στενοί. Απ' αυτούς ξεκινούν άλλοι, ακόμα στενότεροι που καταλήγουν σε αδιέξοδο από όπου γίνεται η προσπέλαση των σπιτιών.