Σπήλαιο με οχύρωση κρυμμένο στο φαράγγι της Γκούρας, στην περιοχή «Φούσια» ή «Τα βράχια της Παναγίας», ανάμεσα στα χωριά Αετορράχη και Κοκκινορράχη και βόρεια από τη Λυσσαρέα Γορτυνίας.

Το Όνομα του Κάστρου

Σύμφωνα με την τοπική παράδοση η ονομασία της καστροσπηλιάς είναι «Πύργος του Γιαννακούλη» ή «Τα Εφτα Πατώματα». Κατά καιρούς είχε και άλλες ονομασίες όπως «Σπηλιά του Γιαννικούλη», «Τα Γιαννικούλια», «Επταπύργιο», «Σπηλιά του Κοντογιαννικούλη», «Τα 12 Πατώματα».

Ιστορία

Δεν μας είναι γνωστό (στον Καστρολόγο) ποιος ήταν ο Γιαννακούλης (ή Κοντογιαννικούλης), ποια ήταν η δράση του και αν ήταν ο πρώτος ένοικος του πύργου. Μάλλον ήταν κάποιος κλέφτης ή αρματωλός των προεπαναστατικών χρόνων, και η σπηλιά ήταν το λημέρι του.

Θα υποθέσουμε ότι η Καστροσπηλιά υπήρχε από τον 18ο αιώνα τουλάχιστον. Πάντως δεν αναφέρεται σε κάποιο επεισόδιο του αγώνα του ’21.

Η σπηλιά χρησιμοποιήθηκε και τον 20ο αιώνα, σαν καταφύγιο των ανταρτών κατά τον εμφύλιο. Εκείνη την περίοδο, ο Εθνικός Στρατός προσπάθησε να πλήξει με μπαζούκα τον πύργο. Μια βολή προκάλεσε ζημιές στο επάνω μέρος του πύργου, αλλά ευτυχώς ο βομβαρδισμός απ’ ό,τι φαίνεται δεν συνεχίστηκε.

Το 2009, η σπηλιά εξερευνήθηκε (ίσως για πρώτη φορά) από πενταμελή ομάδα του Σπηλαιολογικού Συλλόγου ΣΠ.ΕΛ.Ε.Ο και συντάχθηκε λεπτομερής έκθεση, από τον κ. Βασίλη Τουντόπουλο. (Βλ. Πηγές.)

Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία

Πρόκειται για κοιλότητα σε κατακόρυφο βράχο του φαραγγιού που προστατεύεται από οχύρωση που στο εσωτερικό διαμορφώνεται σαν πυργοκατοικία.

Το άνοιγμα της σπηλιάς έχει μέγιστο ύψος 13.40μ, ενώ το βάθος της είναι 4.20μ. Βρίσκεται σε μεγάλο ύψος σε σχέση με την υποκείμενη κοίτη του φαραγγιού της Γκούρας, και η προσέγγιση πρέπι να γίνει με μεγάλη προσοχή.

Σπηλαιολογικά, η κοιλότητα δεν παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον απο πλευράς διαστάσεων και διακόσμου, και ανήκει στην κατηγορία των βραχοσκεπών.

Η ιδιαιτερότητα της σπηλιάς είναι ότι η κοιλότητα καταλαμβάνεται από έναν πέτρινο εξαώροφο πύργο αποτελούμενο από ισόγειο (στην ουσία υπόγειο με βοηθητικούς και αποθηκευτικούς χώρους) και 5 υπερκείμενους ορόφους, ενώ υπάρχουν πληροφορίες ότι υπήρχε ένας ακόμα όροφος (ή ημιόροφος).

Το άνοιγμα καλύπτεται από έναν συμπαγή τοίχο αργολιθοδομής ύψους 13.40μ και μεγίστου πλάτους 7μ. Το πάχος του τοίχου είναι 1.10μ μέχρι τον 1ο όροφο και 0.90μ στους επάνω ορόφους.

Στον 1ο όροφο υπάρχει το άνοιγμα της εισόδου 1.0✖1.30μ. Οι τρεις πρώτοι όροφοι έχουν ο καθένας από 2 παράθυρα 0.75✖0.80μ. Ο 4ος όροφος δεν φωτίζεται, ενώ ο 5ος όροφος και τελευταίος έχει 3 παράθυρα. Στον 1ο και 4ο όροφο υπάρχουν από 4 τυφεκιοθυρίδες (σύνολο 8).

Εσωτερικά οι όροφοι χωρίζονταν με δοκάρια και σανίδες που στηρίζονταν στην εξωτερική λιθόκτιστη πλευρά από τη μία και στο βράχο από την άλλη. Μόνο δύο ή τρεις δοκοί διατηρούνται σήμερα στη θέση τους και η ύπαρξη των ορόφων συμπεραίνεται από τα ίχνη των αγκυρώσεων των υπόλοιπων δοκών στους τοίχους. Δεν διασώζονται πατώματα, καταπακτές ή σκάλες μεταξύ των ορόφων.

Κάθε όροφος έχει εμβαδόν περί τα 25 τ.μ. με μέγιστες διαστάσεις 4.2✖6.0μ. Οι 1ος, 3ος και 5ος όροφοι έχουν μεγαλύτερη επιφάνεια λόγω πρόσθετων τεχνητών γαλαριών που έχουν σκαφτεί στο τοίχωμα της σπηλιάς.

Ο προαύλιος χώρος του πύργου βρίσκεται 1.70μ χαμηλότερα από το άνοιγμα της σπηλιάς, κάτι που δυσκόλευε την είσοδο που ούτως ή άλλως είναι επικίνδυνη λόγω πολύ απότομης κλίσης προς το φαράγγι και τον γκρεμό.

Γενικά πρόκειται για απροσδόκητα μεγάλου μεγέθους κατασκευή, αν λάβουμε υπόψη την υποτιθέμενη χρήση ως λημέρι και την δυσπρόσιτη τοποθεσία. Επιπλέον η κατασκευή του από λίθους του φαραγγιού είναι απροσδόκητα καλής ποιότητας και αντοχής. Η λίθινη δομή έχει υποστεί ελάχιστες φθορές από το χρόνο με εξαίρεση τη μικρή κατάρρευση του επάνω μέρος από τη βολή μπαζούκα του Εμφυλίου. Η ξύλινη κατασκευή στο εσωτερικό δεν διατηρείται, μάλλον επειδή αφαιρέθηκε και χρησιμοποιήθηκε στα σπίτια των γειτονικών χωριών.

Πηγές